De techniek ontwikkelt zich in snel tempo in de boomkwekerijsector. Het milieu speelt hierbij een belangrijke rol. Denk bijvoorbeeld aan energieopwekking, gespecialiseerde machines en onderzoek naar spuittechnieken waarbij het enorm terugdringen van emissies voorop staat. Voor dit artikel doken we in een aantal nieuwe innovaties en vroegen we deelnemers van vakbeurs GrootGroenPlus naar hun visie én hun inzet als het gaat om de ontwikkeling van nieuwe boomkwekerijtechnieken.

Innovatie in windenergie

Windenergie is al jaren in opkomst, maar de opwekking lijkt nog niet altijd even optimaal te werken. Daarom brengt Cell Technologies uit Zundert een innovatieve creatie op de markt: ‘The Blade’. Deze innovatieve windturbine met verticale as belooft de manier waarop we naar windenergie kijken te veranderen en zou wel eens een vaste waarde kunnen worden in de wereld van schone energieopwekking. ‘The Blade’ wordt momenteel onderworpen aan strenge tests. De kern van ‘The Blade’ kan worden gevonden in het revolutionaire ontwerp. In tegenstelling tot traditionele windturbines met een horizontale as, biedt ‘The Blade’ een compacte vorm met een verticale as, geschikt voor verschillende soorten omgevingen. Door de verticale oriëntatie kan de wind uit elke richting worden opgevangen, waardoor de turbine zelfs onder moeilijke omstandigheden zeer efficiënt is. Het compacte en ultramoderne ontwerp maximaliseert niet alleen de energieopwekking, maar opent ook nieuwe mogelijkheden voor installatie. De geavanceerde aerodynamica vertaalt zich in een consistente stroomopwekking bij lage windsnelheden, waardoor het een betrouwbare energiebron is, waarbij het geluid sterk wordt beperkt en die zich aanpast aan de dynamische aard van windpatronen. François Huijbregts van Cell Technologies noemt ‘The Blade’ “zeer geschikt voor zowel landelijke als stedelijke toepassingen. Dat betekent dat deze innovatieve windturbine prima toegepast kan worden in de boomkwekerij en uitstekend past in het streven naar duurzaamheid.”

Maatwerk in machinebouw

Ook in machinebouw is duurzaam maatwerk steeds belangrijker geworden. GGP.News ging in gesprek met daarin gespecialiseerde deelnemers. Schrauwen Machinebouw Zundert (SMZ) is al sinds 1967 gespecialiseerd in machines voor de boomkwekerijsector. Een machinebouwer in de directe omgeving werd door de Zundertse boomkwekers wel erg praktisch gevonden, dus al snel kwamen specifieke vragen, voor specifieke machines. In de loop der jaren heeft het bedrijf veel machines ontwikkeld, van een simpele spuitkruiwagen tot hypermoderne rooimachines die geleverd worden in heel Europa, Amerika en Canada. In 1992 kwam Wilfried Schrauwen bij zijn vader werken en nam geleidelijk de leiding van het bedrijf over. Inmiddels heeft SMZ een compleet programma van machines, het resultaat van een nauwe samenwerking tussen machinebouwer en boomkweker. Van zaaimachines, verzorgingsmachines, rooimachines tot verpakkingsmachines. Wilfried Schrauwen: “Kwekers komen bij ons met een probleem. Daar gaan we dan een passende oplossing voor zoeken en de nodige technische tekeningen maken. In overleg met de kweker kijken we wat er technisch allemaal haalbaar is en zo komen we tot de uiteindelijke oplossing. We letten hierin ook op duurzaamheid en gaan uiteraard voor een zo optimaal eindresultaat voor de klant. De onderdelen komen bij ons binnen vanuit de toeleveranciers. Na het uitsorteren en gereedmaken kan het productieproces beginnen. Dat bestaat uit het samenstellen, lassen en assembleren van onze machines. Vervolgens wordt de machine bij de klant afgeleverd en uiteraard ook goed in bedrijf gesteld.” Sinds Januari 2023 is Schrauwen ook de fabrikant geworden van de boomkwekerijmachines die voorheen door Jacobs constructie in Wernhout werden gemaakt. Voortdurend wordt gewerkt aan nieuwe ontwikkelingen die ook worden getoond op de Techniekdag op 27 juni en in oktober bij vakbeurs GrootGroenPlus.

Innovatie in schoffeltechniek

DvO Engineering uit Maashees is gespecialiseerd in het ontwikkelen van klantspecifieke machines voor land- en tuinbouw en de boomkwekerij. Een belangrijke specialisatie van het bedrijf is de mechanische onkruidbeheersing tussen planten voor de boomkwekerijsector. “De belangstelling voor onze schoffelmachines is sterk toegenomen, doordat kwekers steeds meer de voordelen zien van mechanische onkruidbeheersing,” zegt Daan Van Os, directeur van DvO. “Vroeger waren we er eigenlijk alleen in het voorjaar en gedurende het seizoen druk mee, maar nu zijn we er echt jaarrondmee bezig. We spelen in op de vraag en zo hebben we onze machines onder andere verder doorontwikkeld, bijvoorbeeld voor het schoffelen rond meerstammige bomen. Dat is toch een andere tak van sport dan keurig tussen de rijen laanbomen door. Mechanische onkruidbeheersing heeft absoluut de toekomst binnen de boomkwekerij. Door oude technieken te combineren met nieuwe innovaties kunnen we maatwerk leveren voor het mechanisch bestrijden van onkruid. We vertegenwoordigen ook de Franse fabrikant Belhomme in Nederland. Hun zwenkschoffelsysteem is met zijn uitermate gevoelige en lichte taster uitermate geschikt voor mechanische onkruidbestrijding in de boomkwekerij.”

Van Os vervolgt: “We specialiseren onze machines steeds verder en dit maakt dat ze ook steeds beter aansluiten bij het gewas en de teeltomstandigheden in de kwekerij, zoals grasbanen, volveldse bewerking of bij meerstammige bomen. En met mechanische onkruidbeheersing zit dit in de details. Onze machines onderscheiden zich door een hele hoge capaciteit. We schoffelen met snelheden tot 15km/h. En met name in een natte zomer, zoals afgelopen jaar, is capaciteit belangrijk. Hoe meer je op die ene goede schoffeldag in die week geschoffeld krijgt hoe beter. En dat dit zijn vruchten afwerpt voor onze klanten blijkt wel. Zelfs in een natte zomer zoals afgelopen seizoen lukt het ze om de kwekerij volledig schoon te houden zonder herbiciden. Deelnemers aan GGP: Boomkwekerij Maarten van Overbeek, Boomkwekerij Mark van Genugten, Boomkwekerij Vullings en Vlemminx Bomen zijn hier voorbeelden van.”

Terugdringen van emissies

Het terugdringen van emissies van gewasbeschermingsmiddelen heeft ook bij Wageningen University & Research (WUR) hoge prioriteit. Dit instituut doet onder meer onderzoek op het gebied van de boomkwekerij- en fruitteeltsectoren. Een van de lopende projecten is het terugdringen van emissies van gewasbeschermingsmiddelen met behulp van nieuwe, innovatieve toedieningstechnieken. Ook kan mogelijk minder gewasbeschermingsmiddel gebruikt worden, doordat met deze nieuwe toedieningstechnieken een betere en meer uniforme bedekking van het gewas mogelijk is. Dit project is opgezet voor de fruitteelt, maar onderzoeker Marcel Wenneker van de WUR zegt dat dit zeker voor de boomkwekerijsector van toepassing kan zijn. Wel is daar nog nader onderzoek voor nodig, want de boomkwekerijsector is meer divers en zit anders in elkaar dan de fruitteeltsector. Dit project betreft een publiek-private samenwerking, waarbij wordt ingezet op het ontwikkelen van nieuwe toedieningstechnieken voor fruitteeltgewassen via gewasafhankelijk spuiten op basis van gewasvolume of gewasrijvolume-dosering. Dit moet leiden tot toedieningstechnieken in de hoogste driftreductieklasse met een emissiereductie van minimaal 95%. Dankzij deze nieuwe technieken kan de emissie en de blootstelling van omstanders en bewoners sterk worden teruggedrongen, met behoud van een goede biologische effectiviteit. Dankzij dit soort innovatieve spuittechnieken kunnen gewasbeschermingsmiddelen voor de sector behouden blijven.

Emissiereductie van minimaal 95%

WUR heeft een helder doel: het ontwikkelen van toedieningsmethoden en rekenregels om afhankelijk van toedieningstechniek en gewasstadium een uniforme bedekking van het te bespuiten gewas te hebben, met een emissiereductie van minimaal 95%. Het gaat daarbij om het kwantificeren van instelbare spuittechniek-parameters zoals luchtondersteuning en variabel spuitvolume op spuitvloeistofverdeling. Ook belangrijk is het kwantificeren van spuitvloeistofverdeling en het ontwikkelen van rekenregels voor de praktijk. Er is gebleken dat met efficiënte emissie-beperkende toedieningstechnieken voor gewasbeschermingsmiddelen 95% driftreductie kan worden bereikt. En er zijn nu rekenregels voor gewasafhankelijke doseringen. Wat de boomteelt betreft is het woord nuaan de machinefabrikanten. De uitkomsten worden getoetst op basis van veldonderzoek, waarvoorprotocollen gelden Dit onderzoek kan door WUR worden uitgevoerd, maar ook door elke andereerkende instantie. De erkenning berust bij de overheid. De financiering van het onderzoek naardriftreductie is een zaak van de machinefabrikanten. Algemeen technisch onderzoek op dit gebiedwordt dan gefinancierd door overheid, sector en fabrikanten.

Techniekdag op 27 juni 2024

Het mag duidelijk zijn; er zijn veel techniek-ontwikkelingen en die zijn niet alleen te zien op het tentoonstellingsterrein tijdens Vakbeurs GrootGroenPlus. Op donderdag 27 juni 2024 wordt er weer een speciale Techniekdag georganiseerd. Dit is een project van Schoon Water. Schoon Water voor Brabant is een bijzonder project van de provincie. Het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen is hierdoor sterk verminderd in 11 gebieden waar grondwater wordt gewonnen. Daarom is besloten voor een zelfde aanpak voor de landbouw in de rest van Brabant. Gastlocatie voor de Techniekdag is dit jaar Hergo Boomkwekerij BV aan de Waaijenbergstraat 21a in Zundert. Ook zijzelf demonstreren op deze dag een door Erwin Delcroix van Delcroix Techniek op maat gemaakte schoffelmachine, die vijf bedden meeneemt met drie rijen op een bed. Styen Herijgers en Alysha Brand van Hergo zijn onlangs in de werkgroep gestapt die deze Techniekdag jaarlijks organiseert. Hergo is gespecialiseerd in het kweken van bos- en haagplantsoen. Het bedrijf omvat 45 ha aan teeltoppervlak. Het basisteam wordt gevormd door Styen Herijgers en zijn vriendin Alysha Brand en ook Peter en Karin Herijgers, de ouders van Styen, zijn volop bij het bedrijf betrokken. In het seizoen kunnen ze rekenen op drie seizoenarbeiders. In het najaar wordt dit uitgebreid naar vijf. “Het sortiment is bewust smal gehouden”, zegt Styen. “We willen ons concentreren op een beperkt aantal soorten en op de haagbeplanting. Op die manier realiseren we een uitstekende kwaliteit.” Hergo wil ook duurzaam telen. Styen: “We zijn MPS-A gecertificeerd en willen daarin nog verder gaan. Voor de beheersing van onkruid spuiten we nog wel, maar we zijn er in geslaagd dit terug te brengen tot slechts 10 procent van wat we voorheen deden. Wij spuiten met een LVS (laag volume) systeem, wat inhoudt dat er maar de helft van de toegestane dosering van het beoogde spuitmiddel nodig is. Het schoffelen gebeurt machinaal met verschillende machines voor de diverse percelen om zo efficiënt mogelijk te werken. Het is wel arbeids-intensiever. Waar je vroeger aan 3 keer per jaar spuiten met de trekker voldoende had, schoffelen we nu wel 7 tot 10 keer per jaar, afhankelijk van de weersomstandigheden.” Voor de energieopwekking voor de elektrische pompen zijn zonnepanelen aangelegd. “Door het jaar heen hebben we veel water nodig,” zegt Styen. “Om een goede waterhuishouding te krijgen hebben we ons drainagesysteem weggehaald. Nu kan het water in de grond sijpelen naar het grondwater in plaats van naar de sloot of het riool. Als het grondwaterpeil stijgt, hebben we het voordeel van de capillaire werking. Ik geef een voorbeeld. Wat we oppompen is 200 mm. Valt er normaal circa 800 mm regen per jaar, vorig jaar was het maar 600, die 200 opgepompte millimeter was precies de compensatie. De zorg voor de grondwaterstand geldt niet voor ons alleen. We zullen als bedrijfsgenoten samen hier wat aan moeten doen.” 