Hoe zal het langgerekte Zweedse land worden beïnvloed door de klimaatverandering, waar zal de economische neergang toe leiden en hoe wekken we interesse onder de jeugd om te investeren in de kwekerijsector? Dit zijn de populairste onderwerpen in Zweden op dit moment.

De belangrijkste discussiepunten in de Zweedse boomkwekerijsector draaien om de huidige economische situatie, generatieverschuivingen, substraten en klimaatverandering. Peter Welin is voorzitter van de tuinbouwafdeling van de Landbouwfederatie met een focus op boomkwekerijproducten. Hij runt ook een van de grootste plantenkwekerijen van Zweden, Essunga Plantskola.

"Er zijn veel discussies over de economische neergang, die natuurlijk niet alleen de tuinbouwsector treft. Het wordt merkbaar dat minder mensen de mogelijkheid hebben om op dezelfde manier in planten te investeren als voorheen. We beginnen een trend te zien waarbij de huizensector afneemt, maar hier hopen we dat de publieke sector een kans ziet om te investeren, gezien de beschikbare capaciteit in de bouwsector", legt Peter Welin uit.

Tijdens de pandemiejaren steeg de belangstelling voor tuinieren enorm onder de Zweedse bevolking. Omdat meer mensen thuis bleven, was er meer tijd voor thuisverbetering. Hoewel deze trend enigszins is afgenomen, heeft het zich gestabiliseerd dichter bij eerdere verkoopniveaus.

Interesse wekken bij de jongere generatie

Om de Zweedse boomkwekerij-industrie, die Peter als bloeiend beschrijft, in stand te houden, is toegang tot arbeidskrachten cruciaal. Met de onzekerheden in de wereld is er af en toe onzekerheid geweest over de beschikbaarheid van buitenlandse arbeidskrachten in de kweekindustrie in Zweden. Dit is echter voornamelijk van toepassing op de voedselproductie.

- De kwetsbaarheid is daarom niet zo groot voor ons. We moeten echter overwegen hoe we de aanwerving van arbeidskrachten op de lange termijn veilig kunnen stellen. De interesse om in de boomkwekerijsector te werken is afgenomen, net als de interesse om een bedrijf te runnen. Jonge mensen trekken verder weg van het platteland, zegt Peter Welin.

Een methode waar hij en zijn netwerk aan werken, is verandering teweegbrengen door scholen uit te nodigen en uit te leggen hoe het is om planten te kweken. Op deze manier hoopt hij nieuwsgierigheid op te wekken om in het veld te gaan werken.

- De sector is klein in Zweden met weinig spelers. Velen zijn verdwenen. Maar we zijn een belangrijke bedrijfstak die een grote invloed heeft op het dagelijks leven van mensen en bijvoorbeeld op de mogelijkheid om het klimaat in steden te verbeteren. Klimaat- en milieukwesties interesseren veel jonge mensen; misschien kunnen we ze via die weg bereiken, zegt Peter Welin.

Zorgen over klimaatverandering

Zweden is een lang en smal land, bijna 1600 kilometer lang. Tegenwoordig is het land verdeeld in 7-8 plantenzones, van 1 in het zuiden tot 7 in het uiterste noorden. De variatie in temperatuur en klimaat is aanzienlijk, maar met de wereldwijde klimaatverandering is het een uitdaging om te voorspellen wat we kunnen verwachten. Dit is ook een veelbesproken onderwerp binnen de kwekerijsector.

- We weten niet of de verschillen in het land groter of kleiner zullen worden, maar we weten ook niet hoe het klimaat in landen die plantmateriaal voor ons produceren eruit zal zien en of planten die daar zijn gekweekt hier bruikbaar zullen zijn. We zullen de plantenkeuzes voor het klimaat moeten heroverwegen en er lopen momenteel veel onderzoeksprojecten over dit onderwerp, zegt Peter Welin.

Planten voor extreem weer

Hij legt uit dat er bijvoorbeeld onderzoek wordt gedaan naar welke stadsbomen in de toekomst geschikt zouden kunnen zijn in Zweden, overwegingen met betrekking tot de verschillen in klimaat van noord naar zuid, en ook hoe we extreme weersomstandigheden kunnen aanpakken. "In de zomer van 2018 hadden we extreme hitte en droogte, terwijl de zomer van 2023 erg nat was. Bovendien kwam er een storm midden in de zomer, wat ongebruikelijk is. Voorheen waren we gewend aan voorjaars- en najaarsstormen. Nu hebben we plotseling iets meer dat moet worden beheerd", zegt Peter Welin.

Peter Welin vervolgt: "Extreem weer wordt zowel op het gebied van teelttechnieken in kwekerijen als op het gebied van plantmateriaal opnieuw bekeken. We hebben plantmateriaal nodig dat bestand is tegen deze extreme weersomstandigheden en waar we ook van kunnen profiteren. In het verleden diende vegetatie in steden voor verfraaiing en esthetische waarden. Nu gaat het bij het toevoegen van planten meer om het toevoegen van functionaliteit. Bomen en regenbedden maken bijvoorbeeld een verschil in het reguleren van temperaturen en het vertragen van water". 

Nieuwe substraatkeuzes in de stad

Om zich aan te passen aan stedelijke omgevingen en de steenwoestijnen die daar ontstaan tussen alle harde oppervlakken, is het ook nodig om opnieuw na te denken over substraten. In stedelijke omgevingen wordt steenslag steeds vaker gebruikt als substraat in beplantingen. Welin: "Om de best mogelijke omstandigheden te creëren voor planten die in deze gebieden worden geplant, moeten de substraten die worden gebruikt voor het kweken van plantmateriaal opnieuw worden beoordeeld, om ze te homogeniseren en minder contrasten te creëren, waardoor planten zich beter kunnen vestigen. Een andere kwestie met betrekking tot substraten is hoe we het gebruik van turf kunnen verminderen en alternatieve producten kunnen vinden om te gebruiken".

Net als in veel andere delen van de wereld is het concept van 3-30-300, bedacht door Cecil Konijnendijk, een trend geworden in Zweden. Het concept suggereert dat we thuis, op school of op het werk allemaal drie bomen door het raam moeten kunnen zien, een kroonbedekking van 30% in de stad moeten hebben en maximaal 300 meter naar het dichtstbijzijnde groene gebied moeten afleggen.

Deze plaatsen vragen van ons om bij te blijven en geschikt plantmateriaal te vinden dat past bij het klimaat van de stad en de uitdagingen die daar aanwezig zijn.

Meer kennisuitwisseling tussen verschillende expertises

Om de gestelde doelen op het gebied van klimaat en duurzaamheid te integreren, moet de kwekerijsector volgens Peter Welin beter samenwerken met landschapsarchitecten, planners en projectmanagers. "Het is een voorwaarde om dit zo goed mogelijk te laten verlopen. Bij het ontwikkelen van plantmateriaal is een vooruitziende blik nodig. Het kan 5-10 jaar duren om plantmateriaal te kweken, en om te bieden wat het meest gewild is, moeten we betrokken zijn bij discussies met degenen die plannen maken, in plaats van zelf te gissen naar toekomstige trends".

Door gebruik te maken van de beschikbare expertise neemt de kwetsbaarheid af en worden we efficiënter, meent Peter Welin. "Het is noch economisch noch ecologisch duurzaam als we het verkeerde plantmateriaal kweken. Ik geloof dat kennisuitwisseling een cruciale sleutel is voor ons allemaal". 

Tekst en foto's: Cecillia  Karlsson (Tall Trädgårdsbyrå)