Nederland heeft een sterke positie in de teelt van vaste planten, mede dankzij de vruchtbare bodem, geavanceerde kweektechnieken en een goed georganiseerde handelsinfrastructuur. De sector draagt bij aan de sierteelt, die een belangrijk onderdeel vormt van de Nederlandse landbouwexport.

De Nederlandse vasteplantenteelt is een belangrijke sector binnen de boomkwekerij, die zich richt op het kweken van kruidachtige planten die elk jaar opnieuw tot bloei komen. Deze planten worden gebruikt in tuinen en zijn ook een onmisbaar onderdeel van het openbaar groen. De Nederlandse vasteplantenteelt kenmerkt zich onder meer door de grote diversiteit; er worden veel verschillende soorten vaste planten gekweekt, waaronder veel inheemse soorten. De Nederlandse vaste planten staan bovendien bekend om hun kwaliteit en gezondheid. En de ontwikkelingen staan niet stil: Kwekers zijn bezig met het ontwikkelen van nieuwe rassen en teeltmethoden. En ook in deze sector is er een groeiende aandacht voor duurzame teeltmethoden en zijn biologische kwekerijen in opkomst.

Internationale positie

Een groot deel van de Nederlandse vaste planten wordt geëxporteerd. Duitsland is een grote afnemer van Nederlandse sierteeltproducten, evenals het Verenigd Koninkrijk en België. België en Frankrijk zijn zowel producenten als importeurs. De Nederlandse exportpositie is de afgelopen jaren licht verzwakt, vooral in kernlanden zoals het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk. De export naar de VS wordt beïnvloed door verschillende factoren, waaronder strengere fytosanitaire eisen, transportkosten en concurrentie van lokale kwekers. Daarnaast spelen geopolitieke spanningen en duurzaamheidseisen een rol in de handelsdynamiek. 

Kansen en bedreigingen

De vasteplantenteelt kent diverse kansen, zoals de groeiende vraag naar duurzame en inheemse plantensoorten. Daarnaast biedt technologische innovatie mogelijkheden om de productie te optimaliseren en de exportpositie te versterken. Er zijn echter ook bedreigingen. Denk aan de gevolgen van strengere regelgeving, in Nederland zelf maar ook richting buitenland. Denk aan fytosanitaire controles bij export naar het Verenigd Koninkrijk die zorgen voor hogere kosten en onzekerheid. Daarnaast spelen klimaatverandering en extreme weersomstandigheden een rol, waardoor de beschikbaarheid van uitgangsmateriaal kan afnemen. De Nederlandse vasteplantenteelt is en blijft een belangrijke speler in de internationale markt. Ondanks bovengenoemde uitdagingen heeft deze sector zeker kansen voor verdere groei. Innovatie is daarbij belangrijk, evenals strategische aanpassingen en investeringen. 

Promotie voor de vaste planten

Belangrijk voor de afzet is een goede promotie. Tal van vaste plantenkwekers zetten zich daarvoor collectief in met de promotieorganisatie Perennial Power. Dit initiatief focust zich op de promotie van vaste planten richting de consument. Door middel van gerichte campagnes, inspirerende content en samenwerking met kwekers en tuincentra, vergroot Perennial Power de bekendheid en populariteit van vaste planten bij consumenten. Ze organiseren promotieactiviteiten zoals online campagnes en persmateriaal voor vakbladen en influencers. Hiermee stimuleren ze duurzaam tuinieren en laten ze zien hoe veelzijdig, kleurrijk en onderhoudsvriendelijk vaste planten zijn. Dankzij hun inzet krijgen vaste planten een prominentere plek in tuinen én harten van tuinliefhebbers. Inmiddels zijn al 70 vasteplantenkwekers bij Perennial Power aangesloten. Vasteplantenkwekers die zich bij deze organisatie willen aansluiten kunnen contact opnemen met info@perennialpower.nl. 

Vaste Plantenkwekerij Het Eyssel is gespecialiseerd in teelt voor de aanlegmarkt

Vaste Plantenkwekerij Het Eyssel heeft zich gespecialiseerd in het kweken van een hoogwaardig aanlegproduct. Het assortiment omvat inmiddels meer dan 1200 soorten en een jaarlijkse productie van 1,6 miljoen planten. De kwekerij bestaat op dit moment inmiddels uit 5 hectare containerveld verdeeld over 2 locaties, de hoofdlocatie in Meerle en een nevenlocatie in Meer. Naast vaste planten worden ook grassen, varens, kruiden en bodembedekkers geteeld. Het bedrijf bedient een breed scala aan afnemers: hoveniers, groenvoorzieners en gemeenten, groothandel en exporteurs en ook tuincentra en E-commerce bedrijven. “Doordat wij de mooie combinatie hebben van twee bedrijven - Vaste Plantenkwekerij Het Eyssel en Handelskwekerij Het Eyssel kunnen we de kracht van een gespecialiseerde kwekerij met de flexibiliteit en service van een handelskwekerij combineren”, zegt eigenaar Maurice van Meel. “Ook Het Eyssel wil zo duurzaam mogelijk produceren”, zegt Maurice  “En uiteraard zijn wij MPS-ECAS gecertificeerd. Zeker in de veranderende klimaatomstandigheden kijken we goed welke soorten we in welke periode oppotten.” Het Eyssel is aangesloten bij MPS en is ook lid van de promotieorganisatie Perennial Powers. 

Plantenkwekerij Plantsoen - van onderhoud en aanleg naar vasteplantenteelt

Plantsoen uit Hamont-Hachel (B) werd in 2021 door de eigenaren Koen Kauffmann en Wim Freier opgericht als een onderneming voor tuinonderhoud en -aanleg. Toen niet veel later de mogelijkheid ontstond om een bestaande vasteplantenkwekerij over te nemen, werd niet geaarzeld en werd de focus 100% gelegd op kweken. De plantenkwekerij is gespecialiseerd in vaste planten, siergrassen en varens. Er wordt hoofdzakelijk geleverd aan tuincentra, collega kwekers en groothandelaren in de EU. Plantsoen heeft twee vestigingen met in totaal 7000 m² glazen serres, 2000 m² tunnelserres en schaduwfaciliteiten. Ook ligt er een groot containerveld van 3,5 hectare dat nog verder zal worden uitgebreid, wat ook een uitbreiding van het sortiment zal inhouden. De KwekersBode sprak met Wim Freier en vroeg hem: “Hoe maakt u ecologisch, organisch en biodivers op uw kwekerij waar?” Freier: “Momenteel zetten we sterk in op biostimulanten om de chemie op de kwekerij te beperken. Daarnaast zijn we ook aan het testen om veenreductie toe te passen in onze oppotsamenstelling. Recup regenwater wordt ingezet en haagkanten worden standaard voorzien bij de aanleg van containervelden en de aanplant van moederbedden.” Hoe ziet Wim Freier de huidige situatie van de vasteplantenteelt? “Wij blijven positief ingesteld”, zegt Freier. Desondanks blijven de macro-economische omstandigheden en pieken in klimaat iets om waakzaam over te blijven. De droogte was voor veel kwekerijen een probleem. Freier: “De watergift is op onze containervelden goed onder controle. Gelukkig hebben wij de afgelopen weken geen last van de droogte gehad.” In de nabije toekomst verwacht Wim Freier nog meer inzet op eigen stekproductie en de moederplanten door hiervoor een aparte afdeling te voorzien. 

De Gijzel Vasteplanten, strategisch gelegen in Midden-Brabant

In 2024 zette Koen Schuurmans uit Helvoirt een gedurfde stap: hij verruilde zijn werk in de boomkwekerijsector voor een geheel eigen onderneming in vaste planten. En die keuze blijkt meer dan vruchtbaar. Op maar 29-jarige leeftijd runt hij nu een kleinschalige maar snelgroeiende kwekerij, gespecialiseerd in de teelt van vaste planten in potmaat P9. Koen is geen onbekende in het vak. Met ervaring als teeltmedewerker én op de inkoopafdeling binnen de boomkwekerijsector wist hij precies waar kansen lagen. De ligging van zijn kwekerij in Helvoirt - midden in Noord-Brabant - speelt daarbij een sleutelrol. “Het is een gebied waar relatief weinig kwekers van vaste planten zijn,” vertelt Koen. “Maar het wordt wél druk bezocht door afnemers die op zoek zijn naar diverse boomkwekerijproducten. Die kunnen nu eenvoudig ook even bij mij langs voor een mooi assortiment vaste planten.” Dat slimme inzicht werpt snel zijn vruchten af. Al in het eerste seizoen wist Koen maar liefst 300.000 P9-planten op te zetten én af te zetten. Momenteel is hij bezig met het opplanten van nog eens 650.000 planten, waarmee hij zijn klanten straks een nog breder sortiment kan bieden. Zijn kwekerij telt inmiddels 1,2 hectare containerveld die in de loop van tijd volledig benut gaan worden. De focus ligt op soorten die breed inzetbaar zijn in het openbaar groen. “Ik zet in op een sortiment van zo’n 350 soorten,” legt hij uit. “Dat geeft mijn klanten keuze, en tegelijkertijd houd ik het beheersbaar qua productie.” En die productie doet Koen grotendeels zelf. Met hulp van een aantal uitzendkrachten en gemotiveerde scholieren weet hij indrukwekkende aantallen neer te zetten. Zijn doelstelling voor 2025? Een jaarproductie van 650.000 vaste planten in P9. Een ambitieus plan - maar gezien de vliegende start van zijn kwekerij, is het vooral een kwestie van tijd voordat ook dat doel realiteit wordt. We keken samen met Koen ook nog even naar de toekomst: “De nadruk ligt nu op een optimale benutting van het bestaande containerveld en het leveren van goede kwaliteit planten én service,” zegt hij. “Van daaruit kijk ik verder naar mogelijkheden voor uitbreiding.” Klimaatverandering en droogte maken water een steeds kostbaardere hulpbron. Daar speelt Koen proactief op in. “Dit jaar hebben we voorzieningen aangelegd voor wateropvang, en die hebben we bewust groter aangepakt dan wat op basis van de huidige regelgeving nodig was.” Ondanks strengere regelgeving en veranderend klimaat ziet Koen de toekomst van de sector met vertrouwen tegemoet. “Vaste planten zijn sterk en passen goed in hedendaagse groene plannen. Er is steeds meer vraag naar biodiversiteit, onderhoudsarme beplanting en daar sluiten vaste planten goed op aan. Zeker in openbaar groen zie ik nog volop groeikansen.” De KwekersBode is uiteraard benieuwd naar de reden voor het bedrijf om aan GrootGroenPlus te gaan deelnemen. Koen Schuurmans: “Vorig jaar was GrootGroenPlus voor mij een waardevolle introductie om mezelf voor te stellen aan potentiële klanten. Het evenement heeft mij geholpen om verschillende connecties te leggen, wat een goede basis vormde om het seizoen te starten. In de aanloop naar dit jaar heb ik ook meerdere klanten bezocht om een beter beeld te krijgen van hun werkwijze en specifieke wensen. Toch merk ik dat het efficiënt en waardevol is om op korte tijd zowel nieuwe als bestaande contacten te ontmoeten. GrootGroenPlus biedt daarvoor het ideale platform.”